Urlop nad morzem

Ryjewo

11 czerwiec 2012r.

Ryjewo. Duża wieś letniskowa, gosp., sklep, nadleśnictwo. Przy posesji nr 42 znajduje się neogotycki magazyn z 1853. Kościoły neogotyckie. W pobliżu wsi prewentorium. 49 km st. kol. Brachlewo. Obok wieś o tej samej nazwie, miejsce wczasów niedzielnych mieszkańców pobliskiego Kwidzyna. Koło wsi ok. 1 km długie jezioro, przydatne do kąpieli. W odl. ok. 2,5 km na zach. od Brachlewa znajduje się miejscowość Bystrzec, w którym gotycki d wór, rozbudowany w XVII w. W odl. ok. 2 km od Brachlewa znajduje się stara wieś Tychnowy, Gotycki kościół z XIV w., którego sklepienie jest dziełem Bartłomieja Pipera z końca XVI w. Ciekawym zabytkiem jest wiejski szpitalik-przytułek z XIX w. 57 km Kwidzyn (m. pow., 21 000 mieszk., połącz, kol. z Malborkiem — 38 km, z Toruniem (przez Grudziądz) — 96 km, z Prabutami — 20 km, połącz, aut. z Czarnem Dolnem — 24 km, z Trumiejami — 26 km, przez Sadlinki (12 km) z Nebrowem Dużym — 23 km, przez Korzeniewo (6 km) i Białą Górę (28 km) ze Sztumem — 37 km, przez Trzciano (20 km) ze Sztumem — 43 km, przez Ryjewo (20 km) ze Sztumem — 37 km, z Grudziądzem — 43 km, hotel, rest., bar mleczny, st. benz.). Miasto leży na krawędzi wysoczyzny morenowej, w odl. ok. 4 km od koryta Wisły. Na wsch. od miasta i poniżej stromego zbocza w dolinie nadwiślańskiej płynie rzeczka Liwa, otaczająca Kwidzyn jakby pętlą i uchodząca ók. 20 km niżej do Nogatu. Znane z dokumentów dzieje miasta sięgają 1 poł. XIII w. W 1233 r. mistrz krajowy Krzyżaków Herman Balk po opanowaniu ziemi chełmińskiej ruszył na podbój staropruskiej Pomezanii i na wyspie w tej okolicy o nazwie Quidin założył gród, który wkrótce przeniesiono na krawędź wysoczyzny. Zamek stał się bazą wypadową do dalszych podbojów tej części Prus. W tym samym roku założone zostaje na prawie chełmińskim miasto. W 1254 r. przechodzi Kwidzyn w ręce biskupów pomezańskich, którzy przejęli zameczek krzyżacki, ale siedzibą ich był potężny zamek w Prabutach. Już w XIII w. napływają w te strony rodziny polskie, które zakładają tu osady, najczęściej na prawie polskim. W XIV w. kapituła pomezańskiej diecezji zbudowała w Kwidzynie monumentalny zamek, a następnie połączoną -z zamkiem katedrę. po bitwie grunwaldzkiej w 1410 r. a także w 4 lata później dostaje się miasto na krótko w ręce polskie. 13 marca 1440 r. w Kwidzyniu zostaje podpisany przez przedstawicieli rycerstwa i miast pomorskich oraz pruskich akt założycielski antykrzyżackiego Związku Pruskiego. Na mocy pokoju toruńskiego pozostaje Kwidzyn w rękach krzyżackich. Po sekularyzacji Prus Książęcych zarówno biskup jak i kapituła pomezańska przechodzą na luteranizm i oddają katedrę współwyznawcom. Wojny szwedzkie w XVII i XVIII w. a następnie napoleońskie przyniosły miastu poważne szkody. W okresie zaboru pruskiego prowadzona była na tym terenie intensywna germanizacja, która nie dała Niemcom poważniejszych rezultatów. Wprawdzie plebiscyt w 1920 r. został przegrany, ale żywioł polski nie osłabł po tej klęsce, czego dowodem było otwarcie w 1937 r., a więc już w okresie terroru hitlerowskiego, polskiego gimnazjum. Pod zaborem pruskim Kwidzyn staje się siedzibą regencji. Następuje znaczny rozwój miasta, zwłaszcza po przeprowadzeniu linii kolejowej Malbork — Toruń ok. 1880 r. Wyzwolenie miasta następuje 29 stycznia 1945 r. W czasie walk legła w gruzach najstarsza część miasta. Po zakończeniu wojny miasto szybko ożywia się. Następuje odbudowa i rozbudowa zakładów przemysłowych, m. in. zakładów przetwórstwa owocowego oraz młynarskich, powstaje Muzeum Regionalne oraz wiele szkół zawodowych i ogólnokształcących, rozwija się budownictwo mieszkalne, handel i rzemiosło. Czynne jest również kino, dwa Domy Kultury, liczne świetlice, zbudowano wielki stadion. Do Kwidzyna przybywają co roku tysiące turystów z Pomorza i z głębi kraju. Z dworca kol. ul. Chopina do ocienionego okazałymi drzewami pl. Zwycięstwa, przy którym po pn. stronie stoi neogotycki gmach z XIX w. W 1920 r. urzędowała w nim Międzynarodowa Komisja Plebiscytowa. Wschodnią stronę placu zajmuje ładny budynek zasadniczej szkoły zawodowej. Pośrodku placu znajduje się pomnik Grunwaldzki, odsłonięty w 1945 r. Ul. Słowiańską, na początku której stoją dwa ładne domki klasycystyczne, do ul. Braterstwa Narodów. Skręciwszy w lewo idzie się w kierunku średniowiecznego rynku, którego położenie wskazuje fragment gotyckiej wieży ratuszowej. Cały natomiast obszar przyrynkowy zamieniono przed laty po odgruzowaniu na zieleńce. W najbliższym sąsiedztwie rynku znajduje się nietknięty działaniami wojennymi monumentalny zespół gotyckich budowli — katedry i zamku kapituły pomezańskiej. Trzynawowa katedra jest pseudobazyliką, jej nawa główna jest wyższa od bocznych, nie posiada jednak okien jak w.kościołach bazylikowych i stąd wnętrze jej zawsze mroczne.