Urlop nad morzem

Małe trójmiasto Kaszubskie

23 lipiec 2013r.

Małe Trójmiasto Kaszubskie - informacje użytkowe Łebno oraz Donimierz to dwa majątki rodowe położone na południe od Szemudu. DONIMIERZ przez wieki był majątkiem rycerskim, gniazdem rodu Donimirskich. Rodzina ta zapisała się złotymi zgłoskami w dziejach Powiśla, dokąd część Donimirskich przeniosła się w połowie XIX wieku. Członkowie tej rodziny czynnie wspierali tamtejszą Polonię, płacąc w latach II wojny światowej za swe przywiązanie do polskiej tradycji najwyższą cenę. Z kolei ŁEBNO było kolebką rodziny Łebińskich. Pamiątką po nich jest niezbyt okazały dwór stojący w zachodniej części wsi, na zapewne obronnym kiedyś wzgórzu. We wsi koniecznie trzeba odwiedzić istniejącą tu od 1996 roku Izbę Regionalną. Otwarto ją w odremontowanym skrzydle starej szkoły. W trzech pomieszczeniach znajdują się stare meble, ceramika i narzędzia używane dawniej w prawie każdym gospodarstwie domowym. Jedną z sal wykorzystuje się także jako miejsce występów i spotkań. Muzeum czynne jest jednak tylko w co drugą niedzielę każdego miesiąca, między godziną 14 a 17. GRABOWIEC jest niewielką wioseczką położoną na północny zachód od Szemudu, przy szosie łączącej tę miejscowość z Wejherowem. Od kilku lat działa tu jedno z prężniejszych gospodarstw agroturystycznych. Grabowiec na początku lat 90. XX wieku wybrały sobie także zakonnice - na pustkowiu pod wsią powstał zamknięty klasztor sióstr betlejemitek „od Wniebowzięcia Najświętszej Dziewicy Maryi i od świętego Brunona". Monastyr składa się z dwóch domów, kościoła i dwóch dziedzińców. Jak przystało na pustelnię, nie jest to miejsce turystyczne, niemniej trudno nie dostrzec uroków jego położenia i możliwości odczucia bliskości sacrum. Dla turystów dostępny jest jedynie zewnętrzy dziedziniec, położony poza klauzurą monastyru. Goście odwiedzający to miejsce, mają zawsze dostęp do sanktuarium adoracji eucharystycznej. GŁAZICAto dawna huta szkła, leżąca 4 km na zachód od Szemudu, przy krętej i malowniczej drodze do Częstkowa. Choć nazwa wsi jest przekształconą formą niemieckiego Glasshutte, trudno to zauważyć. Wspomniana huta działała, wykorzystując miejscowe złoża piasku i bogate w drewno opałowe lasy, które jeszcze w XVIII stuleciu porastały okolice. Dziś niestety, nie ma już śladów po miejscu, w którym stały piece do wytopu szkła. SMAŻYNO położone jest między Cząstkowem a Strzepczem. Jest to dawna wieś majątkowa. Najstarsza informacja o Smażynie pochodzi z 1407 roku. Wieś rozwinęła się wokół młyna na Bolszewce. W XVIII wieku większość mieszkańców Smażyna stanowili protestanci, korzystający z posługi pastora z Dzięcielca, podówczas leżącego na terenie Pomorza Zachodniego. Ze względu na odległość pastor z wiernymi ze Smażyna spotykał się w połowie drogi, nad Łebą, kolo nieistniejącego dziś Borku. Pod koniec XVIII wieku smażyński folwark przeszedł w ręce pomorskiej rodziny Wobeserów i niemieckiej linii Weiherów. W roku 1865 komitet założony przez protestanckich właścicieli okolicznych majątków wybudował w Smażynie górujący do dziś nad wsią neogotycki kościół. Co ciekawego, we wsi w 1885 roku ewangelików było jedynie 46 (a katolików ponad 300), jednak świątynia służyła także prostestantom z okolicznych miejscowości. Od 1946 roku kościół, pw. św. Antoniego służy katolikom. We wsi znajduje się nieduży dwór z połowy XIX stulecia, w którym od lat mieści się ośrodek leczący z uzależnień oraz zabytkowy młyn na Bolszewce. STRZEPCZ to duża wieś nad pięknym, lecz niezagospodarowanym turystycznie Jeziorem Strzepskim. Prawdopodobnie parafia powstała tu w początkach XII wieku, równolegle z kościołami w Górze Pomorskiej i Kielnie. W okresie krzyżackim Strzepcz należał do starostwa mirachowskiego, a w czasach I Rzeczypospolitej stał się miejscem organizowania sejmików powiatowych szlachty z ziemi mirachowskiej. Wieś była na tyle duża, że działał tu nawet przytułek dla biednych. Od początku XIX wieku Strzepcz był siedzibą lokalnych władz. Po parcelacji tutejszego folwarku nastąpił dalszy rozwój miejscowości. W latach 70. XX wieku Strzepcz stracił swoje administracyjne znaczenie na rzecz pobliskiej Li ni. Ortodoksyjni strzepczanie dopatrują się w tym fakcie walki z Kościołem i silną tu w międzywojniu tradycją narodową. Co ciekawe - tradycja ta nie przeszkadzała w tym, by przed kilkunastu laty właśnie w Strzepczu powstało drugie na Kaszubach Liceum Kaszubskie. Strzepcz to miejscowość współczesna. Potężny, bez-stylowy kościół, wzniesiono po II wojnie światowej. Za zabytkowe można uznać niektóre budynki w centrum wsi, niemniej nie mają one więcej niż 80-100 lat. Strzepcz jest dogodnym miejscem wypadowym w pobliskie Lasy Mirachowskie, do Mirachowa oraz nad Jeziora Potęgowskie. Na południe od Strzepcza płynie Łeba. Szczególnie malownicze są widoki na jej dolinę w rejonie wybudowań Zielony Dworek (2 km od Strzepcza w stronę Lini). MIŁOSZEWO leżące nad Łebą, 3 km na wschód od Strzepcza (droga do Mirachowa) to dawna własność rycerska należąca m.in. do Milczewskich, Loytzów i Gerlachów. Tutejszy majątek rozparcelowano na początku XX wieku, ostał się jednak do dziś XIX-wieczny dwór Gerlachów. W okolicach Miłoszewa otwiera się wspaniały widok na szeroką, okoloną wysokimi wzgórzami dolinę Łeby, będącej tu jeszcze niewielką rzeczką. Niedaleko wsi, na północ od szosy ze Strzepcza, leżą dwa jeziora: Miłoszewskie i połączone z nim jezioro Lewinko. Z Miłoszewa szutrową drogą (skręcając na wysokości szkoły i kaplicy w lewo) dojechać można do Diabelskiego Kamienia (patrz opis w rozdziale Szwajcaria Kaszubska: Nowa Huta). Także szutrówką dotrzeć można do GŁODNICY, urokliwych strzepskich wybudowań, w których w 1991 roku otwarto pierwszą kaszubską szkołę podstawową (z językiem kaszubskim jako wykładowy). Szkoła mieszcząca się w ponad stuletnim ceglanym budynku działa do dziś, jednak boryka się z niżem demograficznym. Warto tu zajrzeć ze względu na oryginalny wystrój i liczne eksponaty przyniesione przez dzieci z okolicznych strychów (zasługują na miano małego muzeum). Pisząc o Głodnicy, nie sposób nie wspomnieć twórcy szkoły - Witolda Bobrowskiego, który jest także autorem słynnego kaszubskiego elementarza (Kaszebsczi Elementarz) i tworzącego z nim całość słownika dla dzieci (Twój pierszi stowdrz). LEWINKO położone przy północno-wschodnim brzegu jez. Lewinko to szybko rozwijająca się miejscowość letniskowa. Przed kilku laty dawny przysiółek ze względu na wzrost liczby mieszkańców stał się wsią sołecką. Historycznie Lewinko zawsze związane było z Lewinem. Dziś LEWINO to niewielka rolnicza wieś, ale w przeszłości było to ważne dobro rycerskie, gniazdo rodziny Lewińskich. Wiadomo, że Lewino jako dobro rycerskie istniało już w czasach książąt gdańskich. Jak podaje ks. Fankidejski, podczas walk z margrabiami brandenburskimi w końcu XIII wieku dziedzic Lewina wsparł agresorów.

Wypoczynek, Spacery, pomorze, kaszuby, Łebno, turystyka, Pomorze, wczasy