Urlop nad morzem

Łupawa wieś kaszubska

18 lipiec 2013r.

Łupawa Wieś kaszubska nad rzeką Łupawa. W okolicy liczne odkryte obiekty archeologiczne, cmentarzyska megalityczne kultury pucharów lejkowatych z lat 5000-4900 i 2800-2500 p.n.e., groby ludności kultur: łużyckiej i ceramiki sznurowej, cmentarzysko kurhanowe z lat 1700-1600 p.n.e. z epoki brązu (największy zachowany kompleks cmentarzysk megalitycznych). Skupisko grobowców ma kształt wydłużonego trapez. Kościół z XVIII w. Pierwotna świątynia z XIII w. spłonęła w XVII w., obecny kościół z lat 1767-1772, zachowana gotycka dolna część wieży. Ok. 1963 r. rozebrano szachulcowe aneksy (loża kolatorska, biblioteka - zbiór książek z lat 1499-1831, zakrystia). Na strychu odnaleziono kilkadziesiąt manuskryptów, obecnie w słupskim muzeum. Budynek na planie prostokąta, 1-nawowy z emporą muzyczną, zakrystia, kruchta ze schodami, dach 2-spadowy i pulpitowy (zakrystia), węższa, prostokątna, 4-kondygnacyj-na wieża z 8-bocznym hełmem, obłożona łupkiem. Wewnątrz barokowa ambona z 1750 r., renesansowa ława kolatorska, drewniana chrzcielnica z 1865 r., 8-ramienny pająkz XIX w. Cmentarzprzykościelnyzestarodrzewem klonowym, klasycystyczny nagrobek z 1802 r" potężny głaz narzutowy (obwód 6,4 m, wys. 3,5 m). wyrobów z bursztynu, militariów, numizmatów, detalu architektonicznego i rzeźby. Organizowane są sympozja, spotkania, biesiady, warsztaty i zamkowe gry przygodowe oraz widowisko plenerowe Oblężenie Malborka. Zamek bywa planem filmowym i telewizyjnym. Na turystów czeka nocne zwiedzanie z mnichem oraz letnie wieczorne widowisko Światło i Dźwięk. Marianka Gród Maryi i stolica Krzyżowców to największa gotycka warownia w Europie z XIII-XV w. Zamek jest też największym gotyckim, ceglanym zespołem zamkowym w Polsce (pow. 21 ha) i został umieszczony na liście światowego dziedzictwa UNESCO. To arcydzieło architektury obronnej i rezydencjonalnej średniowiecza. Warowny Zamek Zakonu Krzyżackiego rozbudowano i upiększono po 1309 r., kiedy przeniesiono tu z Wenecji siedzibę Wielkiego Mistrza. Popadł w ruinę, odrestaurowany w XIX/XX w. Po zniszczeniach w czasie II wojny światowej zamek pieczołowicie odrestaurowano. Muzeum Zamkowe posiada wiele kolekcji. Do najciekawszych należą zbiory Marzęcino Wieś w okolicy Pasłęka. Duży, 1-nawowy Kościół Wniebowzięcia NMP z 1334 i, wieża z ok. 1400 r. Sklepienia: w zakrystii krzyżowe z XIV w., w prezbiterium kryształowe z 1515 r., w nawie strop z 1742 r. We wnętrzu gotyckie malowidła z XV w. fundacji Krzyżaków z Pasłęka, gotyckie tabernakulum z XV w. z malowidłem twarzy Chrystusa, barokowa, drewniana, polichromowana ambona z XVII w., barokowy ołtarz główny z 1682 r. z warsztatu J. Pfefera, resztki barokowego baptysterium z 1692 r. (dzieło Izaaka z Rygi) wbudowane w ołtarze boczne, granitowa chrzcielnica w kształcie kielicha z XIV w., organy z XVIII w., 2 lichtarze z XV w., dzwon z 1860 r. Ceglany mur wokół kościoła z XIX w. Wieś w okolicy Nowego Dworu Gdańskiego nad kanałem Panieńskim na Żuławach Wiślanych. Układ osadniczy to potrójna ulicówka zabudowana z jednej strony, fronty domów zwrócone w kierunku kanału. We wsi zachowały się drewniane budynki z charakterystycznymi zdobieniami, szachulcowy Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP z 1852 r. Na obrzeżach wsi ruiny murowanych wrót śluzy wodnej z 1884 r. przegradzającej wody płynące z Zalewu Wiślanego. Mątowy Wielkie Wieś w okolicy Tczewa na Wielkich Żuławach Malborskich. Tu w 1347 r. urodziła się córka holenderskiego kolonisty i gdańszczanki Dorota z Mątowów, błogosławiona w 1976 r. Dziewczyna wymogła na biskupie pomezańskim pozwolenie na zamurowanie jej w celi w katedrze kwidzyńskiej, gdzie zmarła po 14 miesiącach w 1394 r. Gotycki Kościół BI. Doroty z Mątowów z 1340 r., ceglano-szachul-cowy, przebudowany w XV w. W 2-nawowym wnętrzu cenne rzeźby i malowidła. Wieża nadbudowana w 1741 r. Wieś w okolicy Elbląga na Żuławach Wiślanych. Osadnicy holenderscy przybyli tu w 1590 r. Zachował się drewniany budynek podcieniowy wsparty na 5 stupach z 1789 r., cmentarz mennonicki z kilkunastoma Stellami. Mechowo Wieś w pobliżu Nowego Dworu Gdańskiego. Gotycki Kościół Św. Anny murowano-drew-niany z ok. 1300 r., rozbudowany w 1516 r., drewniana wieża z 1873 r. Na cmentarzu kościelnym pojedyncze nagrobki mennonickie w formie Stelli lub żeliwnych krzyży We wsi Wieś na Wysoczyźnie Żarnowieckiej w lasach Puszczy Darżlubskiej. Osobliwością jest niewielka jaskinia sufozyjna (dt. 50 m) utworzona w zlepionych i przesyconych węglanem wapnia piaskach polodowcowych. Odkryta w 1818 r. jaskinia, powstała wskutek wypłukania piasku spomiędzy spojonych węglanem wapnia skal osadowych. Przy wejściach utworzyły się malownicze stupy podtrzymujące sklepienie. Wewnątrz formy naciekowe częściowo zabarwione czerwono (związki żelaza). Fragmenty korytarzy udostępnione są dla turystów. Ryglowy kościół z 1742 r" wystrój Wieś w okolicy Elbląga na Wysoczyźnie Elbląskiej. Gotycki Kościół Św. Stanisława z XIV w., wieża z lat 1856-1860. W pobliżu wsi są najwyższe wzniesienia na wysoczyźnie: Góra Maślana (Milejewska, 197 m n.p.m.) z przekaźnikiem TV i Góra Srebrna (198 m n.p.m.). Miłobądz Wieś w okolicy teby nad Jez. Sarbsko, zna duje się tu stadnina koni i Zameczek. Naj starsza jego części pochodzi z XV w., dziś hotel. Jest tu prywatny ogród ornitologiczny. W wolierach, klatkach i częściowo na wolnym powietrzu oraz w środowisku wodnym (stawy) można obejrzeć ok. 2 000 ptaków, przedstawicieli blisko 100 gatunków, w tym wiele egzotycznych. Nowy Dwór Gdański Miasto nazywane stolicą Żuław, położone na Żuławach Wiślanych, nad Świętą (Tugą) dopływem Szkarpawy. Muzeum Żuławskie zajmujące pomieszczenia dawnej mleczarni (budynek serowarni z 1902 r.). Ekspozycja prezentuje: fotografie nieistniejących obiektów miasta, sprzęty gospodarstwa domowego, sanie do zaprzęgu końskiego, dawne urządzenia przemysłowe (masarnia, pasieka, drewniany magiel). Osobne miejsce zajmuje lapidarium z nagrobkami mennonickimi: stele wykonane z piaskowca, granitu i drewniana z 1876 r. z cmentarza w Cyganku oraz cippus. Nowy Staw Miasto na Żuławach Wiślanych, nad Świętą dopływem Szkarpawy. Zachowany średniowieczny układ urbanistyczny. Centrum to wielki podłużny rynek, pośrodku neogotycki dawny kościół ewangelicki z 1804 r. (nie użytkowany), zwieńczony 8-boczną spiczastą wieżą zegarową z żółtych cegieł, popularnie zwana ołówkiem. W pobliżu wznosi się okazały gotycki Kościół Św. Mateusza z ok. 1400 r., 3-nawowy, bazylikowy, największy na Żuławach, 2-kondygnacyjna zakrystia ze sklepieniem gwieździstym i krzyżowym. Wewnątrz w prezbiterium sklepienie gwieździste z lat 1573-1574, okazały ołtarz główny z 1609 r. ujściowych jest niewielka, pięknie zagospodarowana przystań jachtowa. Kościół MB Miłosierdzia. z Kościoła Sw. Katarzyny w Braniewie oraz pożnogotycka figura Madonny z Dzieciątkiem z ok. 1500 r. Dom podcieniowy z 1820 r. drewniany z piętrową podcieniową nadstawką konstrukcji szkieletowej wspartą na 6 słupach. Wieś w pobliżu Ustki i Jez. Gardno. Ciekawy i dobrze utrzymany szachulcowy Kościół MB Częstochowskiej z 1606 r. Jego wieża umieszczana była jako oznakowanie nawigacyjne na mapach morskich do pocz. XX w., była wtedy widoczna z morza i nie zasłonięta przez drzewa. W sąsiedztwie stoi dwór, całość otacza wspaniały park, jest to ciekawy układ, gdyż rzadko kościót był fundacji miejscowego dziedzica.