Urlop nad morzem

Lębork

23 lipiec 2013r.

LĘBORK Przez Lębork zazwyczaj się tylko przejeżdża, czy to w drodze z Gdańska do Szczecina, czy też z południa kraju nad morze w okolicach Łeby. Również okolice miasta - przeważnie rolnicze - nie zachęcają do zwiedzania. Tak naprawdę to tylko pozory - sporo jest tu miejsc i obiektów, które warto zobaczyć. Lębork położony jest w odległości 100 km od Gdańska i 50 km od Słupska, w dolinie Łeby. To prawie 40-tysięczne, niebrzydkie miasto, powstało wokół średniowiecznego grodu wzniesionego przez Krzyżaków po zniszczeniu pobliskiej Białogardy. Lębork stanowi od wieków ważny węzeł komunikacyjny na trasach z Gdańska do Szczecina oraz z Chojnic do Łeby. Przez wieki wojny oszczędzały miasto, dopiero po wyzwoleniu w 1945 roku armia radziecka, plądrując śródmieście, spaliła je. Pożar trwający prawie miesiąc strawił większą część lęborskiego centrum. Dokonując odbudowy, nawiązywano do przedwojennego charakteru miasta i Lębork nadal może się podobać. DZIEJE Lębork wyrósł z niewielkiej osady, której pierwotna nazwa brzmiała najprawdopodobniej Lewino. Po zniszczeniu w 1315 roku przez Krzyżaków głównego grodu i węzła komunikacyjnego w Białogardzie, Lębork stał się w krótkim czasie siedzibą zakonnego namiestnika i przejął rolę zniszczonego grodu. Jako główna warownia na zachodnich rubieżach państwa krzyżackiego, uzyskał w 1341 roku prawa miejskie i rozpoczęto budowę zamku. Miasto przechodziło burzliwe dzieje -jak wszystkie ziemie pogranicza polsko-pomorskiego. Krzyżacy po raz pierwszy utracili miasto w czasie działań wojennych w 1410 roku, gdy polskie oddziały posuwające się na Malbork, obsadziły na krótko gród swoją załogą. Po niekorzystnym dla Korony Królestwa Polskiego pokoju w Toruniu pełnię władzy objęli ponownie Krzyżacy. Zniszczone wojnąpaństwo wzmogło jednak wyzysk fiskalny, a postępujące z roku na rok pogorszanie warunków życia skłoniło w końcu lęborskich mieszczan do przystąpienia w 1440 roku do Związku Pruskiego. W roku 1454 Lębork został opanowany przez powstańców i zajęty przez współpracujące z Kazimierzem Jagiellończykiem oddziały gdańskie. Król, próbując pozyskać do współpracy księcia zachodniopomorskiego Eryka 11, przekazał mu w roku 1455 miasto do „ wiernych rąk", czyli rezerwując sobie prawo zwierzchności. Niestety, był to bardzo niestały sojusznik i już w 1460 roku Lębork objęli dla Zakonu za-ciężni Czesi. Ostatecznie losy miasta i ziemi lęborskiej unormował II pokój w Toruniu i decyzja króla polskiego o ponownym oddaniu Lęborka w lenno Erykowi II. Lenno początkowo traktowane było jako teren, który należy maksymalnie wyeksploatować. Rodziło to sprzeciwy mieszkańców, którzy za pośrednictwem szlachty z Prus Królewskich próbowali nakłonić polskich królów do ostatecznego połączenia tych ziem z Rzecząpospolitą. Niestety, szlachta koronna zyski widziała na wschodzie, a szczecińscy władcy umieli wykorzystać postawę królów polskich. Dopiero śmierć ostatniego z książąt pomorskich w 1637 roku spowodowała wygaśnięcie układu lennego. Niezwłocznie wprowadzono na ziemię lęborską i by-towską wojska polskie i rozpoczęto proces scalania tych prowincji z Koroną. Przywrócono także katolicyzm. Niestety, niecałe 20 lat później, w roku 1657, elektor brandenburski, w zamian za wsparcie króla polskiego przeciw Szwedom, wynegocjował w Welawieprzyznanie mu ziem lęborskiej i bytówskiej jako lenna.