Urlop nad morzem

morze, jeziora, góry, Polska

Lasy

28 listopad 2010r.

Lasy bukowo-dębowe Buk, mający szerszą skalę ekologiczną niż buczyna, jest także ważnym gatunkiem budującym drzewostan acidofilnego lasu liściastego bukowo-dębowego (Fago-Quercetum rozprzestrzenionego na pobrzeżu Bałtyku. Bukowi towarzyszy tu zawsze dąb bezszypuł-kowy. W terenie falistym na ubogim podłożu lasy bukowo-dębowe stanowią charakterystyczny element krajobrazu. Buki i dęby nie są tu wysokie, często mają nisko osadzone i bardzo silnie rozgałęzione korony. Ubóstwo podłoża stało się powodem ubóstwa gleby - i co za tym idzie - ubóstwa florystycznego. W runie pojawia się z dużą stałością groszek skrzydlasty. Towarzyszy mu niekiedy turzyca pigułkowata i kosmatka owłosiona. Charakterystyczna jest tutaj kombinacja gatunków, w skład której wchodzą rośliny o niskich wymaganiach siedliskowych, mogące żyć na podłożu zakwaszonym. Należy do nich przede wszystkim borówka czarna, a także śmiałek pogięty. Na stromych zboczach niewielkich dolin, gdzie do dziś zachowały się jeszcze wąskie, lecz bardzo długie pasma acidofilnych lasów bukowo-dębowych, gleba pokryta jest zazwyczaj zwartym kobiercem mchów. Rozległe darnie tworzą tutaj: rokiet cyprysowaty, widłoząb miotłowy, merzyk groblowy, widłoząbek jednoboczny, modrzaczek siny (zwany też bezlistką siwą) i kilka innych. Bory mieszane Niemal do samego brzegu Bałtyku dochodzą bory mieszane. Zajmują one średnio żyzne, piaszczysto-gliniaste gleby, powstałe w strefie moren dennych, a także na piaskach terasów akumulacyjnych. Skala ich siedlisk jest dość szeroka. Bory mieszane wykazują nawiązania do wielu innych typów lasów. Najbliższe siedliskowo są dla nich acidofilne lasy bukowo-dębowe. Na miejscach cieplejszych i nasłonecznionych możliwe są przejścia do świetlistej dąbrowy. Inny kierunek powiązań wiedzie przez wilgotne postaci boru mieszanego nawet do boru bagiennego. Przemiany te idą jednak zwykle w przeciwnym kierunku, gdyż odwodnienie zachodzi znacznie częściej niż wzrost wilgotności. W strefie pobrzeży zaobserwować można jeszcze jedno interesujące powiązanie rozwojowe: przejście od brzeziny bagiennej do boru mieszanego wywołane obniżeniem poziomu wody gruntowej. W ścisłym związku z przedstawionymi wyżej powiązaniami pozostaje zróżnicowanie boru mieszanego. Najbardziej stałymi elementami tego drzewostanu są sosna i dąb; od nazwy tych drzew wywodzi się też jego nazwa - Pino-Quercetum. Bory mieszane występujące na pobrzeżu w obrębie zasięgu buka charakteryzują się często znaczną domieszką tego gatunku w drzewostanie. Wyraźne są też powiązania tych borów z lasem bukowo-dębowym (Fago--Quercetum). Struktura boru mieszanego jest wielowarstwowa. Drzewostan, utworzony w zasadzie przez sosnę z mniejszą lub większą domieszką dębu bezszypułkowego i z pojedynczym bukiem, jest wysoki i gonny. Wśród podszycia, jakie stanowi zwykle jarzębina, a w wilgotniej-szych miejscach kruszyna pospolita, trafiają się kępy odnowienia sosny lub dębu. Runo może mieć różny aspekt. Często i ono jest wyraźnie trójwarstwowe. Górną warstwę tworzy zwykle paproć orlica pospolita, pod nią występuje silnie zwarty łan borówki czarnej, a tuż przy ziemi rozwija się najniższa warstwa ze szczawikiem zajęczym. Mchów-ze względu na brak światła - rośnie tu niewiele. W miejscach, gdzie nie ma orlicy, o fizjonomii boru mieszanego decyduje borówka czarna. Bardzo charakterystyczne są bory mieszane z borówką czarną bez warstwy krzewów. Borówka kwitnie tam masowo i obficie owocuje. W takich borach warstwa mszysta jest bogata. Tworzą ją pospolite mchy borowe. Wspomniane już postępujące obniżanie się poziomu wody gruntowej może doprowadzić do powstania zbiorowisk o charakterze przejściowym pomiędzy brzeziną bagienną a borem mieszanym. Zjawisko to zaobserwować można najlepiej na terenie Słowińskiego Parku Narodowego w leśnictwie Kluki, gdzie obok brzozy, będącej elementem naturalnym, i sosny - niewątpliwie protegowanej przez gospodarkę leśną - coraz liczniej do drzewostanu wchodzi dąb. W runie tego boru dużą rolę odgrywa widłak jałowcowaty. Bór bagienny Bory sosnowe wykazują pod względem stosunków wodnych tak szeroką amplitudę, że skrajne ich postacie wydzielane są zazwyczaj jako odrębne zespoły. Odnosi się to z jednej strony do borów chro-botkowych na siedliskach najsuchszych, z drugiej natomiast - do borów bagiennych na siedliskach silnie podtopionych. Nadmorskie bory sosnowe, umiarkowanie wilgotne i świeże, stanowią odrębną jednostkę fitosocjologiczną w wysokiej randze zespołu nazywanego borem bażynowym (Empetro nigri-Pinecum), ograniczonego w swym występowaniu do strefy wybrzeża morskiego. Bory chrobotkowe, stanowiące najsuchsze skrzydło borów sosnowych, wykazują w tej strefie tak wiele nawiązań do nadmorskich borów świeżych, że nie można ich było od nich oddzielić. Wydzielono je wobec tego w obrębie boru bażynowego w postaci osobnego podzespołu Empetro nigri-Pinetum cladonietosum. Nadmorski bór bagienny, reprezentujący przeciwne, najwilgotniej sze skrzydło borów, ma dzięki dwóm podstawowym gatunkom charakterystycznym - borówce bagiennej i bagnu zwyczajnemu -tak ścisłe powiązania z borami bagiennymi śródlądowymi, że mógł zostać wyodrębniony tylko jako ich podzespół; od licznie w nim występującego wrzośca bagiennego, rośliny typowo atlantyckiej, podzespół ten nazwany został wrzoścowym borem bagiennym (Vaccinio uliginosi-Pinetum ericetosum tetralicis). Inni autorzy uważają nadmorski bór bagienny za odmianę geograficzną zachodnioka-szubską w obrębie Vaccinio uliginosi-Pinetum. Nadmorski bór bagienny występuje w strefie wybrzeża na płaskich lub nieco wklęsłych, wilgotnych obniżeniach terenu, często otoczonych wydmami lub z nimi sąsiadujących. Rozwija się on na trudnej do sklasyfikowania glebie. Dużą miąższość ma ściółka wraz z surową, bardzo kwaśną próchnicą, zalegająca na płytkim torfie, najczęściej turzycowym (profil 16), rzadziej torfowcowym (profil 17). Torf ten zawsze zawiera dużą domieszkę piasku, który przywiany został przez wiatry sztormowe z pobliskich wydm białych, a nieraz nawet z wydm ruchomych. Pod torfem zalega luźny, wilgotny piasek, wyraźnie oglejony, co wiąże się z wysokim poziomem wody gruntowej i jego częstymi wahaniami. W profilu pojawia się warstwa torfu leśnego, świadcząca o tym, że las, który tu kiedyś rozwinął się na torfowisku, został zniszczony. Torfowisko ponownie wzięło górę nad lasem, lecz dziś las znów panuje na tym terenie. Widzimy stąd, jak wyraźnie zapisana została w torfie historia roślinności i jak stosunkowo łatwo można ją odczytać. Za pomocą metody węgla 14C można też określić wiek każdej Próbki pobranej z dowolnej głębokości, a tym samym wiek złoża. Można więc ustalić czas trwania kolejnych zmian szaty roślinnej. W dość luźnym drzewostanie nadmorskiego boru bagiennego Panuje sosna. Jej wysokość jest niewielka i waha się między 12 a 14 m, natomiast grubość pni jest imponująca. Najgrubsze drzewa, spotkane na Pobrzeżu Kaszubskim w okolicach Lubiatowa i Osieckiego Bagna, miały w pierśnicy blisko 2 m obwodu. Sośnie towarzyszą w postaci pojedynczej domieszki oba gatunki brzóz: omszona i bro-dawkowata. Warstwa krzewów jest nikła. Tworzy ją wierzba łoza i kruszyna pospolita. Wyjątek stanowi pod tym względem wariant boru bagiennego z woskownicą europejską, która w nadmorskich borach bagiennych tworzy niekiedy zwarty, trudny do przebycia gąszcz. Woskownicą europejska, rosnąc na torfowiskach, na ogół nie przekracza wysokości 1,5 m. W nadmorskim borze bagiennym jest bardzo wybujała i dochodzi często do 2 m. Drugim gatunkiem, który występuje podobnie masowo, jest bagno zwyczajne. Daje to nawet podstawę do wydzielenia odrębnego wariantu boru bagiennego. W cieniu obu tyęh dominujących roślin znaleźć można cały zestaw gatunków typowych dla tego siedliska. Należą do nich: turzyca pospolita, trzęślica modra oraz grupa gatunków torfowiskowych -żurawina błotna, wełnianka wąskolistna, turzyca gwiazdkowata oraz szereg mchów, w tym torfowce Sphagnum nemoreum, Sphagnum recuruum, Sphagnum palustre, a także Sphagnum fimbriatum.

ocena 3,9/5 (na podstawie 82 ocen)

Twoje miejsce na letni wypoczynek na morzem w Polsce.
mikroklimat, nad morzem, przyroda, nad morzem, lasy