Urlop nad morzem

Brzezina bagienna

13 listopad 2010r.

Brzezina bagienna Bardzo bliskie borom bagiennym pod względem siedliskowym i florystycznym są brzeziny bagienne, określane jako zespół Bernie tum pubescentis. Istnieją też wyraźne powiązania dynamiczne i genetyczne między obu tymi zespołami leśnymi, odgrywającymi ważną rolę w krajobrazie pobrzeży Bałtyku. Brzeziny bagienne związane są przede wszystkim z torfowiskami przejściowymi. Ze względu na dużą zmienność warunków siedliskowych, uzależnionych w głównej mierze od stosunków wodnych, można brzezinę spotkać zarówno na obrzeżu torfowiska niskiego, jak i na okrajku torfowiska wysokiego. Ttitdcnąz dynamiczne Betuletum pubescentis idą w różnych kierunkach. Brzoza omszona, jako gatunek wybitnie pionierski, obsiewa się masowo na ubogim podłożu torfowym, zwłaszcza na bezleśnych obszarach na nieco podsuszonych torfach wysokich. W Słowińskim Parku Narodowym i na innych trudno dostępnych terenach opanowuje opuszczone ugory, brzegi dróg i rówów, nieużywane drogi, zagłębienia śródwydmowe, a także luki w różnych drzewostanach. Wiosną, gdy warunki wilgotnościowe są korzystne, szybko rośnie. Znaczna część nalotu ginie jednak w czasie letniej suszy, kiedy poziom wody w luźnym piasku spada tak głęboko, że staje się niedostępny dla korzeni niewielkich siewek brzozy. Najodporniejsze i najdorodniejsze brzózki, które przetrwają ten trudny okres, szybko rosną i tworzą wkrótce zwarte zarośla. Po kilku latach są to już drągowiny. Przykłady takiej inwazji brzozy spotkać można w Słowińskim Parku Narodowym w okolicach miejscowości Kluki. Znaczna część leśnictwa Kluki to potencjalne siedliska brzeziny bagiennej. W drągowinach brzozowych pojedynczo trafia się sosna. Większy udział ilościowy sosny wiąże się zawsze z gospodarką leśną. Na siedlisku brzeziny wprowadzany bywa również i świerk, nierzadko w postaci jednogatunkowych drzewostanów, których silne zwarcie uniemożliwia całkowicie rozwój roślin runa. Inwazja świerka jest niekiedy spontaniczna. Jeśli w zwartych drągowinach świerkowych powstanie jednak niewielka nawet luka, natychmiast pojawiają się w niej rośliny, którym do rozwoju wystarczy nawet tak niewielka ilość światła. Najczęściej jest to siódmaczek leśny i konwalijka dwulistna, rzadziej szczawik zajęczy i paprocie. Pod okapem starych, naturalnych drzewostanów brzeziny bagiennej wyraźnie wyodrębnia się warstwa podszycia. Liczna jest w nim jarzębina i kruszyna. Skład gatunkowy i struktura runa jest w brzezinie bagiennej uzależniona od stadium rozwoju zbiorowiska °raz od wspomnianych wyżej tendencji dynamicznych. Brzozie omszonej, opanowującej torfowiska przejściowe, towarzyszą najczęściej łany trzęślicy modrej. Z chwilą gdy dojdzie do silniejszego zwarcia drzewostanu, trawa ta ustępuje miejsca innym gatunkom, gdyż nie znosi zbytniego ocienienia. W starodrzewach najpiękniejsza jest facja z widłakiem jałowcowatym, który rośnie łanowo na znacznych przestrzeniach. Towarzyszą mu siódmaczek leśny i konwalijka dwulistna. Bardzo częsty, choć mniej liczny, jest możylinek trójnerwowy. Charakterystyczne dla brzeziny bagiennej jest też masowe występowanie paproci, zwłaszcza narecznicy szerokolistnej i narecznicy krótkoostnej. W Słowińskim Parku Narodowym częste są brzeziny mszyste. Płonnik zwyczajny tworzy ogromne poduchy. Zwierzyna wydeptuje wśród nich liczne ścieżki. Idąc nimi, brodzimy we mchu po kolana. W miejscach wilgotniej szych dominują torfowce, zwłaszcza Sphagnum palustre. Wszystkie te facje wykształcają się na dużych powierzchniach i stąd łatwo można je dostrzec. Są one dobrym odzwierciedleniem dynamiki brzeziny bagiennej. Obserwowane na całym Pomorzu obniżanie się poziomu wód gruntowych może być w przypadku brzeziny bagiennej niekiedy nawet korzystne i prowadzić do polepszenia się warunków siedliskowych. Do drzewostanu brzozowo-sosnowego zaczyna wchodzić dąb szypułkowy inicjując rozwój boru mieszanego. Podniesienie się poziomu wód gruntowych, hamując rozkład powierzchniowych warstw torfu, eliminuje gatunki wymagające żyźniejszego podłoża. W takiej sytuacji następuje zwrot w kierunku boru bagiennego.

mikroklimat, nad morzem, przyroda, brzezina bagienna